Туберкулез белгілері бірден пайда болмайды. Әдетте, ол ұзақ уақыт бойы ағзада дамып, көбіне өкпе тіндерін зақымдайды. Оның белгілерінің жүре келе пайда болатыны да сондықтан. Бірақ көп ұзамай тоқтаусыз жөтелу, кейде қан аралас қақырық түсу, кеуде қуысының ауыруы, өз-өзін жайсыз сезіну, салмақ жоғалту, қалшылдау сынды белгілер пайда болады.
Мұндай жағдайда міндетті түрде емханаға барып тексеруден өту қажет. Әсіресе, иммунитеті әлсіз адамдар үшін ауру жұқтыру қауіпі жоғары. Ал иммунитеттің әлсіреуінің бірден-бір себебі ол шаршап-шалдығу, дұрыс тамақтанбау, күйзеліс, қорғаныс жүйесі жұмысының бұзылуына әкеп соқтыратын басқа да аурулар. Бәрінен де АИТВ (Адамның иммун тапшылығы вирусы) індетін жұқтырғандар мен ЖИТС-қа (Жүре пайда болған иммунтапшылық синдромы) шалдыққандарға төнетін қауіп жоғары.
Сонымен қатар, туберкулез жұқтыру қауіпі жоғары саналатын топқа балалар мен қарттар да жатады. Өйткені, баланың иммундық жүйесі әлі толық қалыптасып үлгермесе, қарт адамдарда әлсіз болады.
Аурудың алдын алу жолдары жаңа туған нәрестелерге перзентханадан шықпай жатып туберкулезге қарсы (БЦЖ) екпесі егіледі. Вакцина құрамындағы бактериялар ағзаға түскеннен кейін көбейіп, органдар мен тіндерге орналасады, сол арқылы иммунитет қалыптасады. Перзентханада жүргізілген БЦЖ егуі адамды ұзақ уақыт бойы туберкулез ауруынан қорғайды.Балалар арасында туберкулезді ерте анықтау мақсатында терішілік аллергиялық туберкулин сынамасы (бұдан әрі-Манту) қолданылады, Манту «оң» нәтиже берген балалар «Диаскинтест» сынамасы арқылы қосымша тексеріледі, ол баланың ағзасында туберкулез ауруының бар-жоқтығын көрсетеді.
Манту — вакцина емес, ол адамның туберкулез аурын жұқтырған-жұқтырмағанын анықтау тәсілі ғана. Сондықтан одан қорқудың қажеті жоқ. Жалпы, бұл балаларға қолданылатын әдіс. Ал, ересектер жыл сайын кеуде қуысына флюорографиялық скрининг (флюорография) жасап тұруы тиіс. «Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде» демекші, спортпен шұғылдану, зиянды әдеттерден бас тарту, дұрыс тамақтану сынды факторлардың да ұлт саулығын сақтауда маңызы зор.
Халықаралық тәжірибе туберкулезбен күрес қоғамның барлық күштері біріктірілгенде ғана сәтті болатынын көрсетеді. Сондықтан, осы аурумен күресте мемлекеттің, дәрігердің және әрбір азаматтың күш-жігері біріктірілуі қажет.
Индира КУНБАСОВА,
Жетісу облысы СЭБД басшысының орынбасары