Кәсіби аурулар дегеніміз — зиянды еңбек жағдайлардың әсерінен туындаған ағзаның әртүрлі органдары мен жүйелерінің жұмысының бұзылуы. Кәсіптік ауруға еңбек қызметі кезінде зиянды факторлармен немесе заттармен өзараәрекеттесу нәтижесінде ағзаның функционалдық бұзылуы жатады. Бұған өндіріс жағдайынан туындаған қызметкердің созылмалы ауруларының әртүрлі асқынулары жатады.
Кәсіптік сырқаттанушылықтың негізгі себептерінің қатарында технологиялық процестердің жетілмегендігі, жеке қорғаныш құрал-жабдықтарын қолданбау, қауіпсіздік техникасы мен өндірістік санитария қағидаларын бұзу, атмосфералық қысымның жүйелі түрде өзгеруі, өндірістегі шудың жоғары деңгейі, ауаның жоғары ылғалдылығы қалады.
Кәсіби аурулардың алдын алуда жеке қорғаныс құралдарын (бұдан әрі – ЖҚҚ) қолдану маңызды орын алады. ЖҚҚ-ға мыналар жатады: арнайы киім, аяқ киім, көзілдірік, құлаққап, қорғаныс қолғаптары, респираторлар және газқағарлар. Сондай — ақ, жеке гигиена шараларын мұқият сақтау қажет, қолды жуу, жуыну, жұмыстан кейін киімді ауыстыру, ауыз қуысын тазарту.
Кәсіптік аурулардың алдын алуда қажетті сауықтыру және емдеу шараларын жүргізе отырып, міндетті алдын-ала (жұмысқа кіріспес бұрын) және мерзімді медициналық тексерулердің маңызы зор. Дұрыс гигиеналық режим, еңбек пен демалыстың ауысуы, реттелетін үзілістер, жұмыс орнының дұрыс орналасуы өте маңызды.
Кәсіби аурулардың алдын алудың биологиялық әдістері үлкен профилактикалық рөл атқарады. Оларға емдік-профилактикалық тамақтануды қолдану, профилактикалық дәрумендеу, дене шынықтыру, өндірістік гимнастика, бейорганикалық және органикалық шаңмен байланысы бар адамдарға арналған тыныс алу гимнастикасы көрсетілген: ингаляция курстары пайдалы (шаңда жұмыс істейтін адамдарға дымқыл және тұзды-сілтілі ингаляциялар ұсынылады; тітіркендіргіш газдармен байланыста жұмыс істейтіндер үшін майлы, оттегі ингаляциялары). Жұмысы белгілі бір бұлшықет топтарының кернеуімен байланысты адамдар үшін массаж, бұлшықетті босаңсыту жаттығулары көрсетілген. Қатайту шаралары өте маңызды. Дірілге, физикалық шаршауға және салқындатуға ұшыраған адамдар үшін қолға арналған су процедуралары көрсетілген. Өткізілетін сауықтыру іс-шаралары кәсіптік сырқаттанушылықты төмендетуге ықпал етеді.
Самат АХМЕТОВ,
Жетісу облысы СЭБД басшысының орынбасары