Қызылша – вирустық өте жұқпалы ауру. Қызылша вирусы ауа тамшылары арқылы таралады, жұқтырған адамның тыныс алуы, жөтелуі немесе түшкіруі арқылы оңай таралады. Оны жұқтыру ауыр сырқатқа, асқынуларға және тіпті өлімге әкелуі мүмкін.
Кез-келген адам қызылшамен ауыруы мүмкін, бірақ көбіне қызылша балаларда кездеседі. Қызылша тыныс алу жолдарына әсер етеді, содан кейін бүкіл денеге таралады. Вирус ауада немесе жұқтырған беткейлерде екі сағатқа дейін белсенді және жұқпалы болып қалады. Осыған байланысты ол өте жұқпалы және қызылшаны жұқтырған бір адам онымен тығыз байланыста болған 10 вакцинацияланбаған адамның 9-ы вирус жұқтыра алады.
Қызылша белгілері әдетте науқаспен байланыста болғаннан кейін 10-14 күннен соң пайда болады. Қызылшаның басты белгісі – бөртпе. Ерте белгілер әдетте 4-7 күнге созылады. Оларға мыналар жатады: мұрыннан су ағу, жөтел, көздің қызаруы және көздің сулануы, беттің ішкі жағындағы ұсақ ақ дақтар.
Бөртпе шамамен 7-18 күннен кейін пайда болады, әдетте бет пен мойынның жоғарғы бөлігінде. Ол шамамен 3 күн ішінде таралады, ақырында аяқ-қолдарда пайда болады. 5-6 күннен кейін бөртпе элементтері бозарып, жоғалады.
Қызылшадан өлім-жітімнің көпшілігі осы аурудың асқынуларымен байланысты. Қызылшаның асқынуларына мыналар жатады:
- соқырлық;
- ауыр диарея және онымен байланысты сусыздану;
- энцефалит (мидың ісінуіне және церебральды бұзылулардың дамуына әкелетін инфекция);
- құлақ инфекциясы;
- тыныс алудың ауыр жағдайлары, соның ішінде пневмония.
Қауіпті топқа кімдер жатады? Иммунитеті жоқ (вакцинацияланбаған немесе вакцинацияланған, бірақ иммунитеті қалыптаспаған) кез келген адам инфекция қаупіне ұшырауы мүмкін. Қызылшаның ауыр асқынуы егілмеген нәрестелер үшін қауіпті.
Қызылшаның алдын алудың ең тиімді әдісі – тұрғындарды вакцинациялау. Вакцина қауіпсіз және ағзаға вируспен күресуге көмектеседі.
Барлық балалар қызылшаға қарсы екпе алуы керек. Иммунитетті қалыптастыру үшін балалар вакцинаның екі дозасын алуы тиіс. Ұлттық екпе күнтізбеге сәйкес, балаларға қызылшаға қарсы вакцинация 12-15 айында және 6 жасында жүргізіледі.
Асхат Чарапиев,
Жетісу облысы СЭБД басшысы.