Жұқпалы емес аурулар (ЖЕА) – әлемдегі мезгілсіз өлім мен мүгедектіктің негізгі себебі. Оларға жүрек-қан тамырлары аурулары, қант диабеті, тыныс алудың созылмалы аурулары және онкологиялық аурулар жатады. Жұқпалы емес аурулар адамнан адамға берілмегеніне қарамастан, олардың таралуы өмір салтымен тікелей байланысты.
Төменгі деңгей біртіндеп дамиды және ұзақ уақыт бойы симптомдармен көрінбеуі мүмкін. Бірақ бұл алдын алу, бұл тәуекелдерді ерте кезеңдерде анықтауға және ауыр зардаптардың дамуына жол бермейді.
Негізгі қауіп факторлары:
— дұрыс тамақтанбау (артық тұз, қант, қаныққанмай);
— дене белсенділігі;
— темекі шегу және алкогольді теріс пайдалану;
— созылмалы стресс;
— артық дене салмағы және семіздік;
— жоғары қан қысымы және холестерин деңгейі.
Бүгін таңда не істеу қажет:
— теңдестірілген тамақтану: көбірек көкөністер,жемістер, дәнді дақылдар, тұз бен қант аз мөлшерде пайдалану;
— белсенді болыңыз: күніне кем дегенде 30 минуторташа физикалық белсенділік;
— физикалық тексеруден үнемі өтіп тұрыңыз:артериалды бақылау әсіресе маңызды;
— қысым, қант және холестерин деңгейі;
— жаман әдеттерден бас тартыңыз: темекі меналкоголь қауіпті айтарлықтай ЖЕА арттырады;
— психикалық денсаулықты қадағалаңыз: толықұйқы және стрессті басқару –денсаулықтыңмаңызды компоненттері.
Алдын алу – бұл дәрігерлердің ғана емес, азаматтардың да жауапкершілігі. Сіздің өмірсалтыңызға саналы көзқарас, жақындарыңыздықолдау, ағартушылық іс-шараларға қатысу-мұныңбәрі ұлттың жалпы денсаулығына қосқан үлесі.
Денсаулық – мақсат емес, өмір салты. Өзіңізгеқамқорлық жасауды бүгіннен бастаңыз.
Индира Кунбасова,
Жетісу облысы СЭБД басшысының орынбасары